تتابع افعال
عده ای از استاداسایت ترجمه در کلاس های شان به دانشجویان توصیه یا امر می کنند که از کاربرد دو فعل پشت سر هم خودداری ورزند. آنان این کار را خلاف فصاحت زبان فارسی می دانند. این دستور گاهی برای دانشجویان مشکل ایجاد می کند و در واقع لزوم مالایلزمی است که باعث عدم فصاحت نیز می شود. نگارنده با شنیدن این دستور از دانشجویان، توضیح می داد که امر و نهی این چنینی در فارسی در کار نیست. برای اثبات مدعای خود مجبور شدم نمونه هایی از آثار بزرگان نثر معاصر و ادبای بزرگ بیاورم از جمله:
lkl
استفاده از اسم یا اسم مصدر به جای برخی از فعل های جمله واره های وابسته. این بار نیز نباید معنای کل جمله تغییر کند و ابهام معنایی پیش آید. از سوی دیگر مترجم باید دقت کند بار مفهومی جمله سنگین نشود و فشردگی اطلاعاتی بیش از حد پدید نیاید.
3. شکستن جمله های طولانی به چند جمله مستقل کوتاه، به شرطی که معنای کل جمله تغییر نکند، ابهام معنایی پیش نیاید، و پیوند معنایی در ترجمه مقاله بین جمله ها حفظ شود.
در فارسی معمولاً فعل در آخر جمله واقع می شود. هرگاه چند جمله پیرو و همراه یک جمله پایه بیاید، احتمال این هست که افعال همه این جمله ها در پایان عبارت به دنبال یکدیگر ردیف شوند. اگر عدد این افعال از دو تجاوز کند غالباً فهم عبارت دشوار می شود و خواننده مجبور است که آن را از نو بخواند. اگر عدد افعال از این مقدار نیز درگذرد معنای عبارت مبهم می شود و خواننده حتی، در بعضی از موارد، از فهم آن عاجز می ماند.
این مشکل بیشتر در ترجمه ها به چشم می خورد، زیرا در زبان های فرنگی، فعل جمله معمولاً پیش از مفعول می آید و چون جمله پیرو غالباً به مفعول جمله قبل راجع می شود تتابع افعال رخ نمی دهد، اما در ترجمه تخصصی این قبیل عبارتها به فارسی اگر به روال عادی، یعنی به شیوه ترجمه لفظ به لفظ عمل شود، غالباً عبارت های سنگین نامفهومی به دست می آید. برای حل این مشکل در فارسی راه های متعددی هست که از آنها چند راه عملی تر است.
lkl